قسمت هشتم

اثر درآمد و اثر جایگزینی

دانشجویی را تصور کنید که پول خود را صرف چیزی جز چیپس و نوشابه نمی‌کند؛ سپس، به دلیل یک برداشت خوب سیب زمینی، قیمت چیپس افت می‌کند. این مسئله از دو طریق روی هزینه‌های دانشجو تاثیر می‌گذارد:

اولا، قیمت نوشابه نسبت به چیپس بالا می‌رود، یعنی در مقایسه با هر قوطی نوشابه، دانشجو باید هزینه فرصت چیپس‌های بیشتری را بدهد. او نوشابه کمتری می‌خرد، اما خرید چیپس را بالا می‌برد. اقتصاددان‌ها به این موضوع اثر جایگزینی می‌گویند.

دوما، از آن‌جایی که چیپس ارزان شده، قدرت خرید دانشجو بالا می‌رود؛ یعنی به نوعی درآمد او بیشتر می‌شود. پس ممکن است او تصمیم بگیرد حالا هم چیپس و هم نوشابه بیشتری بخرد. به این مسئله اثر درآمد می‌گویند.

اقتصاددان‌ها تغییر در تقاضا در نتیجه تغییر در قیمت را به این دو اثر تقسیم می‌کنند. تاثیر کلی روی مصرف چیپس دانشجو روشن است. هم اثر درآمد و هم اثر جایگزینی نشان می‌دهند که دانشجو چیپس بیشتری خریداری خواهد کرد. ولی تاثیر روی مصرف نوشابه خیلی روشن نیست. اثر جایگزینی می‌گوید که او نوشابه کمتری خواهد خرید، اما اثر درآمد اعتقاد دارد که مصرف نوشابه او بالا خواهد رفت.

می‌توانید قسمت قبل را از اینجا و قسمت بعد را از اینجا دنبال کنید.

| نویسنده: بنیامین رضایی |