قسمت بیست و یکم

بهره‌وری بازار و قضایای رفاه

آدام اسمیت ادعا می‌کردکه نظام بازار آزاد بلافاصله منجر به تخصیص بهینه اجتماعی کالاها می‌شود. بدون یک سازمان مرکزی، کالاها و خدمات صحیح خودبه‌خود تولید می‌شوند و به دست کسانی می‌رسند که بهترین استفاده را از آن‌ها می‌برند. مثل این می‌ماند که تمامی خریداران و فروشندگان، کارگران و کارفرمایان، توسط «دست نامرئی» هدایت شوند. در قرن بیستم، اقتصاددان‌ها این مسئله را از نظر ریاضی بررسی کردند و به «قضایای رفاه» رسیدند که شرایط مناسب را برای ایجاد نفع اجتماعی در بازار آزاد تعیین می‌کنند.

معیار آن‌ها برای نفع اجتماعی، بهبود پارتو بود: تخصیصی دارای بهبود پارتو است که بدون آسیب به یکی، نتوان تغییری در تخصیص داد تا به دیگری سود برسد. یکی از قضیه‌های رفاه اینطور می‌گوید که تحت شرایط خاص، هر نوع تخصیص کالا که در جامعه آزاد صورت بگیرد دارای بهبود پارتو است. مسئله اینجاست که این شرایط آن‌قدر خاص هستند که وقوع آن‌ها در جهان واقعی بعید به نظر می‌رسد.

 می‌توانید قسمت قبل را از اینجا و قسمت بعد را از اینجا دنبال کنید.

| نویسنده: بنیامین رضایی |